Σπυριδούλα Βαρλοκώστα, Καθηγήτρια 

Φ.Ε.Κ. 2469/19-7-2018 τ. Β'

Πρυτανική Πράξη Ίδρυσης 424/6-7-2018 (Α.Δ.Α.: ΨΟ1Ξ46ΨΖ2Ν-Ν5Ο)

Ιστοσελίδα του εργαστηρίου Ψυχογλωσσολογίας και Νευρογλωσσολογίας

Το Eργαστήριο Ψυχογλωσσολογίας και Νευρογλωσσολογίας, στo Tμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, εξυπηρετεί εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες στα γνωστικά πεδία της ψυχογλωσσολογίας και νευρογλωσσολογίας, αλλά και στο συναφές γνωστικό πεδίο της πειραματικής γλωσσολογίας. Ειδικότερα, το Εργαστήριο εξυπηρετεί εκπαιδευτικές και ερευνητικές ανάγκες σε ζητήματα σχετικά με:

α) την πειραματική μελέτη των επιπέδων ανάλυσης της γλώσσας (π.χ. μορφολογία, σύνταξη, σημασιολογία),

β) την παραγωγή και κατανόηση της ομιλίας και της γραφής,

γ) την ανάπτυξη της προφορικής και γραπτής γλώσσας στο παιδί (κατάκτηση και διδασκαλία μητρικής γλώσσας),

δ) την εκμάθηση μιας δεύτερης γλώσσας, τη διγλωσσία και την πολυγλωσσία,

ε) τη μελέτη των νοηματικών γλωσσών,

στ) τη μελέτη επίκτητων και αναπτυξιακών διαταραχών προφορικού και γραπτού λόγου και τη σχέση γλώσσας και νόησης,

ζ) τη μελέτη των εγκεφαλικών βάσεων της γλώσσας και τη σχέση γλώσσας και εγκέφαλου.

Στο πλαίσιο των παραπάνω επιστημονικών κλάδων και ερευνητικών ζητημάτων, η μελέτη της γλωσσικής ικανότητας και της γλωσσικής επίτευξης του φυσικού ομιλητή πραγματοποιείται πειραματικά με τη χρήση χρονομετρικών (on line) και μη χρονομετρικών (off line) μεθόδων.

Πιο συγκεκριμένα, το Εργαστήριο:

(Α) Υποστηρίξει εργαστηριακή/πειραματική έρευνα

1. Σε ζητήματα σχετικά με την παραγωγή και κατανόηση της ομιλίας και της γραφής, την κατάκτηση και ανάπτυξη της προφορικής και γραπτής γλώσσας στο παιδί, την κατάκτηση/εκμάθηση δεύτερης γλώσσας, τη διγλωσσία και πολυγλωσσία, τις νοηματικές γλώσσες, τα γλωσσικά ελλείμματα που παρατηρούνται σε επίκτητες διαταραχές προφορικού και γραπτού λόγου (αφασία μετά από εγκεφαλικό, νόσος Αλτσχάιμερ και συναφείς άνοιες, πρωτογενής προοδευτική αφασία) και σε αναπτυξιακές διαταραχές (ειδική γλωσσική διαταραχή, διαταραχή αυτιστικού φάσματος, σύνδρομο Williams, σύνδρομο Down), τη σχέση γλώσσας και νόησης, τις εγκεφαλικές βάσεις της γλώσσας και τη σχέση γλώσσας και εγκέφαλου. Στους τομείς αυτούς υποστηρίζεται έρευνα που βασίζεται στη χρήση (i) μη χρονομετρικών μεθόδων (π.χ. δοκιμασία εκμαίευσης, δοκιμασία επιλογής εικόνας, δοκιμασία κρίσης τιμών αληθείας), (ii) χρονομετρικών (on-line) μεθόδων (π.χ. ανάγνωση/ακρόαση προτάσεων με τον ρυθμό του αναγνώστη/ακροατή (self-paced reading/listening), (iii) πειραμάτων με τη μέθοδο καταγραφής της οφθαλμοκίνησης (eye-tracking experiments) και (iv) πειραμάτων με τη βοήθεια τεχνικών μελέτης της εγκεφαλικής λειτουργίας (π.χ. ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG) και προκλητά δυναμικά (ERPs), Διακρανική Μαγνητική Διέγερση (rTMS), Διακρανική Διέγερση μέσω Συνεχούς Ρεύματος (tDCS)).

2. Στα επίπεδα ανάλυσης της γλώσσας (π.χ. πειραματική μορφολογία, πειραματική σύνταξη, πειραματική σημασιολογία). Την τελευταία δεκαετία επιστημονικοί κλάδοι της γλωσσολογίας που παραδοσιακά μελετούν τις γλωσσικές μονάδες μέσω του γλωσσικού αισθητηρίου του φυσικού ομιλητή, όπως, για παράδειγμα, η σύνταξη, προσεγγίζουν πλέον το γνωστικό τους αντικείμενο και μέσω του σχεδιασμού έρευνας η οποία βασίζεται σε πειραματικές/ποσοτικές μεθόδους. Το Εργαστήριο υποστηρίζει τον σχεδιασμό και την υλοποίηση τέτοιων ερευνών με τη χρήση (i) ερωτηματολογίων με κλίμακες Likert, (ii) χρονομετρικών (on line) πειραμάτων και (iii) πειραμάτων με τη μέθοδο καταγραφής της οφθαλμοκίνησης και τη μέθοδο των προκλητών δυναμικών (ERPs).

(Β) Αποτελεί φορέα εξάσκησης των μεταπτυχιακών φοιτητών στους κλάδους της ψυχογλωσσολογίας και νευρογλωσσολογίας αλλά και συνδετικό κρίκο με συνεργαζόμενους εξωτερικούς φορείς σε συναφή θέματα.

(Γ) Αναπτύσσει επιμορφωτικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες (σεμινάρια, ημερίδες, διαλέξεις κλπ), οι οποίες έχουν ως στόχο την υποστήριξη της λειτουργίας των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τομέα Γλωσσολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας.

(Δ) Συνδέει το Πανεπιστήμιο με την ελληνική κοινωνία μέσω παροχής υψηλού επιστημονικού επιπέδου επιμορφώσεων και πιστοποιήσεων εκπαιδευτικών, λογοθεραπευτών και άλλων ειδικών που επιθυμούν να εξελίσσονται στους τομείς της ειδικότητάς τους.

(E) Αναπτύσσει συνεργασία με συλλόγους και φορείς για την προώθηση ζητημάτων σχετικά με τη γλωσσική κατάκτηση και τις γλωσσικές διαταραχές, με στόχο την ουσιαστική σύνδεση του Πανεπιστημίου με την ευρύτερη εκπαιδευτική και κλινική κοινότητα και ειδικότερα τη συνεισφορά στην πρώιμη διάγνωση, πρόληψη και παρέμβαση ποικίλων διαταραχών του λόγου.