Το μάθημα προσφέρει μια εισαωγή στο αντικείμενο, τις βασικές αρχές, τις μεθόδους και τους κλάδους της γλωσσολογίας. Συγκεκριμένα, μελετάται πώς διαφέρει η επιστημονική μελέτη της γλώσσας από την απλή ενασχόληση με αυτή και γίνεται αναφορά στις βιολογικές, κοινωνικές, ιστορικές και πολιτισμικές πτυχές της γλώσσας, καθώς και στην πολυσημία της έννοιας. Η ανθρώπινη γλώσσα ως σημειωτικό σύστημα συγκρίνεται με άλλα συστήματα επικοινωνίας και με τη γλώσσα των ζώων. Παρουσιάζεται η γλωσσική ποικιλία, η έννοια του ύφους, η διάκριση της γλώσσας σε λόγο και ομιλία και η συγχρονική και διαχρονική προσέγγιση στη γλώσσα. Τέλος, εισάγονται τα βασικά πεδία του γλωσσικού συστήματος και οι κλάδοι της φωνητικής–φωνολογίας, μορφολογίας, σύνταξης και σημασιολογίας, αλλά και πεδία εφαρμογών της γλωσσικής επιστήμης.

• Διδάσκουσα: Ε. Παναρέτου (Α-Ι)
• Διδάσκουσα: Α. Μόζερ (Κ-Ξ)
• Διδάσκουσα: Σ. Βαρλοκώστα (Ο-Ω)

Εισαγωγή στην Ιστορικοσυγκριτική Γλωσσολογία: 

• α. Προεπιστημονική Γλωσσολογία. 
• β. Επιστημονική Γλωσσολογία: Θεωρητικές βάσεις και μέθοδοι της Ιστορικοσυγκριτικής Γλωσσολογίας (γλωσσική μεταβολή, εξωτερική και εσωτερική επανασύνθεση, φωνολογικοί νόμοι, η έννοια της γενετικής συγγένειας γλωσσών, γλωσσικές οικογένειες). 
• γ. Η ινδοευρωπαϊκή οικογένεια. 

Περίοδοι της ιστορίας της Ελληνικής. 
Καταγωγή, προϊστορία και πρώιμη ιστορία της ελληνικής γλώσσας: Ινδοευρωπαϊκή, Πρωτοελληνική, προελληνικές γλώσσες. Η διαλεκτική διάσπαση της Ελληνικής.
Γραφή:

• α) Προ-αλφαβητικές γραφές.
• β) Το ελληνικό αλφάβητο. 

Μυκηναϊκή Ελληνική. 
Οι αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι και η χρήση τους στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία. 
H Ελληνική κατά την αλεξανδρινή και ρωμαϊκή περίοδο. Αττικισμός.
Η Ελληνική κατά τη μεσαιωνική περίοδο και την περίοδο της τουρκοκρατίας.
Νεοελληνικές διάλεκτοι. 
Νεότερη περίοδος (τέλη 18ου-21ος αι.): Το Γλωσσικό Ζήτημα. Η σύγχρονη Ελληνική.

• Διδάσκουσα: Μόζερ Αμαλία

Στόχος του μαθήματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών στη φωνητική και στη φωνολογία με έμφαση στη δομή της Ελληνικής. Η φωνητική μελετά τους ήχους/φθόγγους της ανθρώπινης ομιλίας ως φυσικές οντότητες, δηλαδή, πώς παράγονται (αρθρωτική φωνητική), πώς μεταδίδονται ως ηχητικά κύματα (ακουστική φωνητική) και πώς προσλαμβάνονται από τον ακροατή (αντιληπτική φωνητική). Η φωνολογία μελετά τους ήχους/φθόγγους της ανθρώπινης ομιλίας ως γλωσσολογικές μονάδες, δηλαδή, πώς οργανώνονται οι ήχοι/φθόγγοι σε μια γλώσσα για να διαφοροποιήσουν τη σημασία των λέξεων. Οι βασικές έννοιες της φωνητικής και φωνολογίας συζητούνται σε σχέση με την ελληνική γλώσσα. Ειδικότερα στο μάθημα παρουσιάζεται ο μηχανισμός παραγωγής ομιλίας και η άρθρωση των φθόγγων της Ελληνικής και γίνεται εισαγωγή στο Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο και στη φωνητική μεταγραφή. Επιπλέον, εξετάζεται η διαφορά φωνημάτων και αλλοφώνων, οι φωνολογικοί κανόνες, η δομή της συλλαβής, του τόνου και του επιτονισμού.

• Διδάσκων: ; Άγγελος Λέγγερης
• Σεμινάριο: Αθηνά Κοντοσταυλάκη

Το μάθημα αποτελεί μια εισαγωγή στη Μορφολογία, τον κλάδο της Γλωσσολογίας που μελετά την εσωτερική δομή και τις διαδικασίες σχηματισμού των λέξεων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη μορφολογική δομή των λέξεων της Νέας Ελληνικής.

Η Μορφολογία, ως κλάδος της Γλωσσολογίας, ασχολείται με τα μορφήματα, τις μικρότερες γλωσσικές μονάδες που φέρουν σημασία. Ως τμήμα της Γραμματικής, η Μορφολογία εξετάζει τις διαδικασίες σχηματισμού λέξεων και λεξικών τύπων, καθώς και τους μορφοτακτικούς περιορισμούς που εμφανίζει κάθε γλώσσα στη σύνδεση των μορφημάτων. Στο μάθημα θα περιγράψουμε τη μορφολογική θεωρία και την τυπολογία εστιάζοντας στη μορφολογία της Νέας Ελληνικής.

• Διδάσκων: Μαρκόπουλος Γεώργιος
• Σεμινάριο εμβάθυνσης Κ. Κακαρίκος

Το μάθημα αυτό έχει σχεδιαστεί ειδικά για τους φοιτητές της Κλασικής Κατεύθυνσης, με σκοπό να τους προσφέρει μια στοιχειώδη κατάρτιση κυρίως στη Σημασιολογία και δευτερευόντως στη Μορφολογία μέσα από τη μελέτη του λεξιλογίου της Νέας Ελληνικής.

Το λεξιλόγιο επελέγη ως αντικείμενο για δύο λόγους:

1. επειδή μπορούν βάσει αυτού να μελετηθούν όλα τα επίπεδα ανάλυσης της γλώσσας (φωνολογία - μορφολογία - σύνταξη - σημασιολογία - πραγματολογία)
2. επειδή ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου αποτελεί βασικό μέρος της διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας στο σχολείο
3. επειδή η κατάκτηση του λεξιλογίου αποτελεί βασικό στόχο της διδασκαλίας της δεύτερης γλώσσας

Η έμφαση του μαθήματος ΚΦΓ 28 είναι στη σημασιολογία, αλλά με έντονη την παρουσία και στοιχείων παραγωγικής ιδίως μορφολογίας.

• Διδάσκων: Μαρκόπουλος Γιώργος
• Σεμινάριο εμβάθυνσης: Κ. Κακαρίκος

Στο μάθημα θα εξεταστεί η συγχρονική δομή της Νέας Ελληνικής βάσει της θεωρητικής περιγραφής και ανάλυσης των γλωσσολογικών επιπέδων της Φωνολογίας, Μορφολογίας και Σημασιολογίας με έμφαση στο λεξιλόγιο. Στο επίπεδο της φωνολογικής ανάλυσης αναλύεται με βάση τη δομή της Νέας Ελληνικής ο λειτουργικός ρόλος του φωνήματος, τα διακριτικά του χαρακτηριστικά και οι φωνολογικές διαδικασίες που διαμορφώνουν την πραγμάτωσή του σε συγκεκριμένα μορφο-φωνολογικά περιβάλλοντα. Στο επίπεδο της μορφολογικής ανάλυσης έμφαση δίνεται στην περιγραφή των παραγωγικών διαδικασιών της παραγωγής και της σύνθεσης ως απαραίτητων λειτουργιών για τον σημασιολογικό εμπλουτισμό του λεξικού. Παράλληλα, στο επίπεδο του λεξιλογίου, εξετάζονται τα φαινόμενα εσωτερικού και εξωτερικού δανεισμού, μεταφραστικών δανείων, αντιδανείων και νεολογισμών. Στο σημασιολογικό επίπεδο της γλώσσας εξετάζεται από φιλοσοφικής και γλωσσολογικής σκοπιάς η έννοια της σημασίας των λέξεων και των ευρύτερων γλωσσικών μονάδων (φράσεων-προτάσεων) βάσει των σημασιολογικών τους σχέσεων και ιδιοτήτων.

• Διδάσκων: Μαρκόπουλος Γεώργιος
• Σεμινάριο εμβάθυνσης Κ. Κακαρίκος

Το μάθημα αυτό εξετάζει τη σύνταξη της Ελληνικής με βάση τα πορίσματα της σύγχρονης γλωσσολογικής έρευνας. Η εξέταση αυτή μολονότι χρησιμοποιεί τα μεθοδολογικά εργαλεία της γλωσσολογίας δεν εντάσσεται στα πλαίσια κάποιας συγκεκριμένης γλωσσολογικής θεωρίας αλλά είναι περισσότερο περιγραφική. Σκοπός του μαθήματος είναι η καλύτερη γνώση του συστήματος της σύνταξης της Ελληνικής. Εξετάζονται η συστατικότητα και ο ορισμός των κατηγοριών, η μορφοσυντακτική πραγμάτωση των ονοματικών και ρηματικών γραμματικών χαρακτηριστικών και θέματα προτασιακής σύνταξης, όπως τα κενά υποκείμενα, οι εξαρτημένες προτάσεις, οι ασθενείς αντωνυμίες και η σειρά των όρων

• Διδάσκων: Βασίλης Σπυρόπουλος

Το μάθημα αυτό παρουσιάζει το επίπεδο της συντακτικής ανάλυσης μέσα από το πρίσμα της Γενετικής Θεωρίας. Πραγματεύεται τον τρόπο με τον οποίο δομούνται και παράγονται οι φράσεις και οι προτάσεις μιας φυσικής γλώσσας και διδάσκεται η μεθοδολογία ανάλυσης συντακτικών φαινομένων. Βασικό πρότυπο περιγραφής αποτελεί η Θεωρία των Αρχών και Παραμέτρων (Principles & Parameters Theory; Chomsky 1981 κ.εξ.) όπως αυτή διαμορφώνεται στο πρότυπο της Κυβέρνησης και Αναφορικής Δέσμευσης (Government and Binding; Chomsky 1981 κ.εξ., Chomsky & Lasnik 1993). Επιπλέον αναλύονται τα αποτελέσματα της εφαρμογής των αρχών και των πορισμάτων της θεωρίας στα συντακτικά δεδομένα της Ελληνικής. Θέματα εξέτασης: Βασικές αρχές της συντακτικής ανάλυσης και της Γενετικής Γραμματικής, συστατικότητα, Θεωρία του Χ-τονούμενο, λεξικό και ορισματική δομή, δομή και παραγωγή της πρότασης.

• Διδάσκων: Σπυρόπουλος Βασίλειος

Εισαγωγή στη Σημασιολογία: γλωσσολογικοί και φιλοσοφικοί προβληματισμοίσχετικά με τη φύση της σημασίας. Αναφορά και σημασία. Λέξη: λέξημα,ένταση–έκταση σημασίας, σχέσεις μεταξύ λεξημάτων (συνωνυμία, ομωνυμία,αντωνυμικότητα, υπωνυμία, μερωνυμία), Δομισμός (η σημασία στο σύστημα:αξία, σημασιακά πεδία, σημασιολογικά χαρακτηριστικά), Θεωρία Πρ(ωτ)οτύπων,Αμερικανικός Δομισμός, Συμπεριφορισμός. Ευρύτερες γλωσσικές μονάδες:Λογική πρόταση – γλωσσική πρόταση – εκφώνημα. Λογικό περιεχόμενο καισυνθήκες αληθείας. Γενετική γραμματική και σημασία.

• Διδάσκουσα: Αμαλία Μόζερ

H Πραγματολογία ως κλάδος της Γλωσσολογίας μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι ομιλητές χρησιμοποιούν τη γλώσσα σε συγκεκριμένες επικοινωνιακές περιστάσεις, προκειμένου να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένους επικοινωνιακούς στόχους. Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζονται βασικά ζητήματα Πραγματολογίας όπως οι γλωσσικές πράξεις, τα συνομιλιακά υπονοήματα, η δείξη, η γλωσσική ευγένεια και η δομή της συνομιλίας καθώς και οι εφαρμογές τους στη γλωσσική εκπαίδευση.

• Διδάσκουσα: Μπέλλα Σπυριδούλα

Φωνολογία της Αρχαίας Ελληνικής

Ανάλυση της φωνολογικής δομής της Αρχαίας Ελληνικής και οι μεταβολές στο
φωνολογικό σύστημα της Αρχαίας Ελληνικής. Συγκεκριμένα εξετάζονται τα εξής
θέματα: Το φωνολογικό σύστημα της Αρχαίας Ελληνικής: Φωνήεντα, δίφθογγοι
και σύμφωνα της Αρχαίας. Διαχρονική προσέγγιση: Προϊστορία του φωνολογικού
συστήματος της Αρχαίας (μεταπτώσεις κ.λπ.). Φωνολογικοί νόμοι - μεταβολές
στο φωνολογικό σύστημα της Αρχαίας (τροπές, αντεκτάσεις, συναιρέσεις,
μεταβολές σε συμφωνικά συμπλέγματα κ.λπ.). Αρχαία ελληνική προφορά,
ερασμική και βυζαντινή-νεοελληνική προφορά. Η γραπτή απόδοση της Αρχαίας
Ελληνικής.

Μορφολογία της Αρχαίας Ελληνικής

Η συγχρονική και διαχρονική εξέταση του μορφολογικού συστήματος της
Αρχαίας Ελληνικής. Συγκεκριμένα εξετάζονται τα εξής θέματα: Βασικές
έννοιες της μορφολογικής ανάλυσης. Ονοματικές και ρηματικές κατηγορίες της
Αρχαίας. Η προϊστορία του μορφολογικού συστήματος της Αρχαίας και η
εξέλιξή του μέχρι την Κλασική Εποχή.

• Διδάσκων: Γιάνναρης Θανάσης

Στόχος του μαθήματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών στους διεπιστημονικούς κλάδους της Ψυχογλωσσολογίας και της Νευρογλωσσολογίας. Ειδικότερα, το μάθημα πραγματεύεται την παραγωγή και κατανόηση της ομιλίας, την ανάπτυξη της προφορικής γλώσσας στο παιδί, την απόκτηση γλωσσικών ικανοτήτων στα ζώα, τη μάθηση δεύτερης γλώσσας και τα φαινόμενα διγλωσσίας, διαταραχές στη γλωσσική επικοινωνία είτε αναπτυξιακές είτε επίκτητες, τη σχέση γλώσσας και νόησης, καθώς και τις εγκεφαλικές βάσεις του λόγου. Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στις μεθοδολογικές αλλά και στις θεωρητικές προσεγγίσεις στους δύο κλάδους.

• Διδάσκουσα: Βαρλοκώστα Σπυριδούλα

• Διδάσκων: Βαγγέλης Ιντζίδης
• Διδάσκουσα: Αθηνά Κοντοσταυλάκη

Το μάθημα αυτό εμβαθύνει στην ανάλυση του επιπέδου της σύνταξης μέσα από το πρίσμα της Γενετικής Θεωρίας, όπως αυτή διαμορφώνεται στη Θεωρία των Αρχών και Παραμέτρων (Principles&ParametersTheory; Chomsky 1981 κ.εξ.). Βασικό πρότυπο περιγραφής αποτελεί η τελευταία διατύπωση του προτύπου της Κυβέρνησης και Αναφορικής Δέσμευσης (Government & Binding; Chomsky&Lasnik 1993) καθώς και οι σύγχρονες εξελίξεις του στο Μινιμαλιστικό Πρόγραμμα (MinimalistProgram; Chomsky 1993, 1995 κ.εξ.). Επιπλέον αναλύονται τα αποτελέσματα της εφαρμογής των αρχών και των πορισμάτων της θεωρίας στα συντακτικά δεδομένα της Ελληνικής. Θέματα εξέτασης: αρχιτεκτονική της γραμματικής, λειτουργικές κατηγορίες και μορφοσύνταξη, τυπικά χαρακτηριστικά και πιστοποίησή τους, πτώση, μετακίνηση και περιορισμοί, αναφορική δέσμευση και έλεγχος.

• Διδάσκων: Βασόλης Σπυρόπουλος

Παρουσιάζονται ορισμένα από τα βασικότερα θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα που απασχολούν τον επιστημονικό κλάδο της Κατάκτησης Πρώτης (ή Μητρικής) Γλώσσας. Αναλύεται το Λογικό Πρόβλημα της Κατάκτησης, ο ρόλος της έμφυτης προδιάθεσης του ανθρώπου και ο ρόλος του περιβάλλοντος στην απόκτηση της μητρικής γλώσσας. Γίνεται αναφορά στις βασικότερες μεθοδολογικές  προσεγγίσεις συλλογής γλωσσικού υλικού για τη μελέτη της παιδικής γλώσσας. Τέλος, παρουσιάζονται τα βασικότερα στάδια γλωσσικής ανάπτυξης του παιδιού ανά επίπεδο ανάλυσης της γλώσσας (κατάκτηση φωνολογίας, μορφολογίας, σύνταξης, σημασιολογίας και πραγματολογίας) και οι κυριότερες θεωρητικές προσεγγίσεις για την ερμηνεία αυτής της ανάπτυξης.   

• Διδάσκουσα: Βαρλοκώστα Σπυριδούλα

Η Γνωσιακή Γλωσσολογία προσφέρει μία νέα προσέγγιση στη μελέτη της γλώσσας, την οποία αντιμετωπίζει ως έκφανση των γενικότερων νοητικών ικανοτήτων του ανθρώπου και όχι ως ξεχωριστή ικανότητα. Η γλώσσα αντικατοπτρίζει το εννοιολογικό σύστημα των ανθρώπων, η δημιουργία του οποίου συνδέεται άμεσα με τη βιολογική τους υπόσταση. Βασικά σημεία της προσέγγισης αυτής αποτελούν η έμφαση στη σημασία, στη μελέτη της γλώσσας όπως αυτή χρησιμοποιείται στην επικοινωνία (γλωσσική  χρήση) και η παραδοχή ότι οι αφηρημένες έννοιες διαμορφώνονται βάσει σχημάτων που πηγάζουν από την εμπειρία μέσω της (εννοιολογικής) μεταφοράς. 

• Διδάσκουσα: Παναρέτου Ελένη

Η επεξεργασία φυσικής γλώσσας από τον υπολογιστή και οι εφαρμογές της στα διάφορα επίπεδα της γλωσσολογικής ανάλυσης αποτελούν το διδακτικό αντικείμενο του μαθήματος. Έμφαση θα δοθεί στη συμβολή της γλωσσολογικής θεωρίας στη διαμόρφωση του ευρύτερου χώρου της Υπολογιστικής Γλωσσολογίας. Θα συζητηθούν περαιτέρω γραμματικά μοντέλα και φορμαλισμοί πεπερασμένων αυτομάτων που χρησιμοποιούνται στη γραμματική ανάλυση φυσικής γλώσσας με έμφαση στη μορφολογία της Νέας Ελληνικής. Στο μάθημα γίνεται εισαγωγή στον λογικό προγραμματισμό με τη γλώσσα Prolog. Η Prolog χρησιμοποιείται ευρύτερα σε υπολογιστικές εφαρμογές επεξεργασίας φυσικής γλώσσας και βασίζεται σε μια μη μαθηματική δήλωση προτάσεων, κανόνων και σχέσεων λογικής συνεπαγωγής.

• Διδάσκων: Μαρκόπουλος Γεώργιος

Αντικείμενο του μαθήματος αποτελεί η εισαγωγή στη θεωρία της γλωσσικής μεταβολής μέσω της παρουσίασης βασικών σημείων και εννοιών με τον κύριο στόχο να επικεντρώνεται στην προκαταρκτική εξοικείωση με τους τρόπους ανάλυσης και κατανόησης των αιτίων και μηχανισμών μεταβολής στη γλώσσα σε όλα τα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης. Το μάθημα υποδιαιρείται σε τρεις επιμέρους ενότητες· στην πρώτη, αφού διαπιστωθεί ότι η μεταβολή συνιστά βασική ιδιότητα της ανθρώπινης γλώσσας, παρουσιάζονται κεντρικά ερωτήματα του συγκεκριμένου γνωστικού πεδίου, όπως γιατί μεταβάλλεται η γλώσσα στο πέρασμα του χρόνου, για ποιους λόγους μελετάμε τη μεταβολή, πώς οι ομιλητές προσλαμβάνουν τη μεταβολή κ.ά. Στη δεύτερη ενότητα αναλύονται οι κατηγορίες γλωσσικής μεταβολής (φωνητική-φωνολογική, μορφολογική, συντακτική, σημασιολογική) και περιγράφονται οι διαδικασίες και οι κυριότεροι μηχανισμοί μέσω των οποίων λαμβάνουν χώρα οι μεταβολές (π.χ. επανανάλυση, αναλογία). Τέλος, στην τρίτη ενότητα αντικείμενο επεξεργασίας αποτελεί η παρουσίαση του προβληματισμού αναφορικά με τη φύση της γλωσσικής μεταβολής (σχέση της με το γλωσσικό φαινόμενο εν γένει, αιτίες εκδήλωσης, αναγκαιότητα ερμηνείας) κατά την εξέλιξη της γλωσσολογικής σκέψης από τον 19^ο αι. μέχρι σήμερα (Νεογραμματικοί και παραδοσιακή Ιστορική Γλωσσολογία, Δομισμός/Λειτουργισμός, κοινωνιογλωσσολογικές προσεγγίσεις, Γενετική Θεωρία, τυπολογική προσέγγιση/Γραμματικοποίηση). Έμφαση θα δοθεί στο πρόβλημα της ανίχνευσης των αιτίων της μεταβολής (π.χ. ρόλος γλωσσικής κατάκτησης και συνθηκών επικοινωνίας, διάκρισης εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων αιτιολόγησης κ.α.).

• Διδάσκων: Θανάσης Γιάνναρης

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η γλωσσολογική ανάλυση των κειμένων (προφορικών και γραπτών, λογοτεχνικών και μη), καθώς και της ευρύτερης διάστασης του λόγου. Στόχος είναι η εξοικείωση με τις αρχές και τις μεθόδους ανάλυσης των κειμένων σε διαφορετικά περιβάλλοντα επικοινωνίας (π.χ. συνομιλία, αφήγηση, ΜΜΕ, νομικός και πολιτικός λόγος, διαφημίσεις κ.λπ.). Συγκεκριμένα, αναλύονται οι αρχές της επικοινωνίας, οι σχέσεις κειμένου και περικειμένου, τα κειμενικά είδη (θεωρία και τύποι), οι μηχανισμοί συνοχής, η διαφοροποίηση γραπτού-προφορικού και αφηγηματικού-μη αφηγηματικού λόγου, οι παράγοντες κειμενικότητας, καθώς και οι ποικίλες κειμενικές ενδείξεις και σχέσεις. Το μάθημα περιλαμβάνει εργασία στον προφορικό λόγο με στόχο την εξοικείωση με την καταγραφή και το σχολιασμό της αυθόρμητης προφορικής συνομιλίας.

Από την Δευτέρα 16-11-2020 και κάθε Δευτέρα 09:00-12:00 θα γίνεται προαιρετικό σεμινάριο «Εργαλεία Κριτικής Ανάλυσης Λόγου» από τον κ. Ιντζίδη Βαγγέλη, ΕΔΙΠ του Τομέα Γλωσσολογίας.

• Διδάσκων: Γούτσος Διονύσης

Φωνολογία της Αρχαίας Ελληνικής

Ανάλυση της φωνολογικής δομής της Αρχαίας Ελληνικής και οι μεταβολές στο
φωνολογικό σύστημα της Αρχαίας Ελληνικής. Συγκεκριμένα εξετάζονται τα εξής
θέματα: Το φωνολογικό σύστημα της Αρχαίας Ελληνικής: Φωνήεντα, δίφθογγοι
και σύμφωνα της Αρχαίας. Διαχρονική προσέγγιση: Προϊστορία του φωνολογικού
συστήματος της Αρχαίας (μεταπτώσεις κ.λπ.). Φωνολογικοί νόμοι - μεταβολές
στο φωνολογικό σύστημα της Αρχαίας (τροπές, αντεκτάσεις, συναιρέσεις,
μεταβολές σε συμφωνικά συμπλέγματα κ.λπ.). Αρχαία ελληνική προφορά,
ερασμική και βυζαντινή-νεοελληνική προφορά. Η γραπτή απόδοση της Αρχαίας
Ελληνικής.

Μορφολογία της Αρχαίας Ελληνικής

Η συγχρονική και διαχρονική εξέταση του μορφολογικού συστήματος της
Αρχαίας Ελληνικής. Συγκεκριμένα εξετάζονται τα εξής θέματα: Βασικές
έννοιες της μορφολογικής ανάλυσης. Ονοματικές και ρηματικές κατηγορίες της
Αρχαίας. Η προϊστορία του μορφολογικού συστήματος της Αρχαίας και η
εξέλιξή του μέχρι την Κλασική Εποχή.

• Διδάσκων: Κ. Κακαρίκος

• Διδάσκων: Δ. Γούτσος

• Προαιρετικό σεμινάριο «Εργαλεία Κριτικής Ανάλυσης Λόγου» Ε. Ιντζίδης

Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στην Κατάκτηση της Δεύτερης Γλώσσας, στις διαφορές και τις ομοιότητές της με την Πρώτη Γλώσσα και στον τρόπο που  διαφορετικές γλωσσικές και μαθησιακές προσεγγίσεις επηρεάζουν τις διδακτικές μεθοδολογίες της Δεύτερης Γλώσσας. Γίνεται ειδική αναφορά στα επίπεδα γλωσσομάθειας  του Κοινού Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς σε σχέση με την Ελληνική, στα Αναλυτικά Προγράμματα για τη Δεύτερη Γλώσσα και δίνονται εφαρμογές από τη διδασκαλία της Γραμματικής, του Λεξιλογίου και των Δεξιοτήτων στην Ελληνική ως Δεύτερη Γλώσσα.

• Διδάσκουσα: Ιακώβου Μαρία

Στόχος τους μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών με την εξέλιξη της γλωσσικής σκέψης από την αρχαιότητα μέχρι τον 20^ο αιώνα. Μέσω της παρουσίασης βασικών σταθμών στην ιστορική πορεία των απόψεων για τη φύση και τη λειτουργία της γλώσσας επιχειρείται η βασική κατανόηση της ιστορικότητας του επιστημονικού φαινομένου και ειδικότερα η συνειδητοποίηση από μέρους των φοιτητών του ρόλου και του αιτιώδους χαρακτήρα του ιστορικο-κοινωνικού περιβάλλοντος στη διαμόρφωση παλαιότερων και σύγχρονων θεωριών για τη γλώσσα. Επιπλέον, αναλύονται οι έννοιες της Σχολής και της παράδοσης στην εξέλιξη της επιστημονικής σκέψης για τη γλώσσα κυρίως κατά τον 19^ο και 20^ο αι. με έμφαση στην κατανόηση του τι συνιστά ρήξη και τι συνέχεια στην ιστορική διαμόρφωση των αντιλήψεων για τη γλώσσα.

• Διδάσκων: Γιάνναρης Θανάσης

• Διδάσκουσα: Μπέλλα Σπυριδούλα

• Διδάσκων: Γούτσος Διονύσης

Βασικός στόχος της πτυχιακής εργασίας είναι η εξοικείωση με τον επιστημονικό τρόπο γραφής στη γλωσσολογία. Στους στόχους περιλαμβάνονται επίσης η παραγωγική ενασχόληση με ένα τμήμα επιστημονικής ύλης και η κατανόησή του, καθώς και η τεκμηρίωση της απόκτησης επιστημονικών γνώσεων και η πρωτότυπη σύνθεση επιστημονικών απόψεων. Το αντικείμενο της πτυχιακής εργασίας μπορεί να αφορά οποιονδήποτε επιστημονικό κλάδο της γλωσσολογίας και εξαρτάται από τους καθηγητές που αναλαμβάνουν την επίβλεψη της εργασίας και τις προδιαγραφές που θέτουν.

Η πτυχιακή εργασία ισοδυναμεί με 2 μαθήματα (8 ECTS) 

• Διδάσκοντες: Καθηγητές του Τομέα Γλωσσολογίας

Η Υφογλωσσολογία αποτελεί έναν από τους κλάδους μελέτης του κειμένου, ο οποίος εστιάζει στη μελέτη του ύφους τόσο των λογοτεχνικών όσο και των μη λογοτεχνικών κειμένων. Η γλωσσολογική προσέγγιση του ύφους διαφέρει από άλλες προσεγγίσεις, όπως εκείνη της Θεωρίας της Λογοτεχνίας, ως προς την έμφαση που δίνεται από την Υφογλωσσολογία στη μελέτη του ύφους μέσω της ανάλυσης της γλώσσας του κειμένου. Το ύφος δεν είναι μία υποκειμενική, αξιολογική και διαισθητικά προσεγγίσιμη έννοια αλλά ένα αντικειμενικά προσδιορίσιμο χαρακτηριστικό των κειμένων, το οποίο αναδύεται από τη γλώσσα του κειμένου. Στο μάθημα θα αναλυθούν τα παρακάτω θέματα: Έννοια και ορισμοί του ύφους Είδη ύφους (λογοτεχνικό, καθημερινό, επιστημονικό) Διαφορετικές προσεγγίσεις του ύφους: •Το ύφος ως επιλογή •Το ύφος ως απόκλιση Γλωσσολογία και Ποιητική: η άποψη του Jakobson Φορμαλιστικές και λειτουργικές προσεγγίσεις του ύφους Γλωσσικά επίπεδα και υφολογική ανάλυση Υφομετρία Γνωσιακή Υφογλωσσολογία

• Διδάσκουσα: Παναρέτου Ελένη

Η κατασκευή και η διαπραγμάτευση του νοήματος στην επικοινωνία που πραγματώνεται στο συνεχές προφορικoύ-γραπτού λόγου, δηλαδή η κοινωνική αλληλεπίδραση γύρω από και επ’ αφορμή των γραπτών κειμένων (έντυπων ή/και ψηφιακών), συγκροτούν το περιεχόμενο των Σπουδών Γραμματισμού [New Literacy Studies]. Σκοπός του μαθήματος είναι η παρουσίαση των ειδών Γραμματισμού μέσω της μελέτης της γλώσσας ως κοινωνικής πρακτικής και ως κοινωνικής διαδικασίας. Ειδικότερα στο μάθημα αναλύεται και ο συσχετισμός του Γραμματισμού με τις εθνικές και υπερεθνικές (Ε.΄Ενωση, ΟΗΕ) γλωσσικές πολιτικές για την τυπική και μη-τυπική εκπαίδευση με έμφαση στη διδακτική των γλωσσών.

• Διδάσκων: Βασίλειος Αργύρης

Το μαθήμα αυτό παρουσιάζει τις βασικές μεθοδολογικές αρχές που διέπουν τον σχεδιασμό, την εκτέλεση, την ανάλυση/ερμηνεία και την παρουσίαση επιστημονικής έρευνας στην πειραματική γλωσσολογία. Σκοπός του μαθήματος είναι λοιπόν η κατανόηση της όλης διαδικασίας μέσα από την οποία μια ερευνητική ιδέα στη γλωσσολογία μπορεί να γίνει αντικείμενο πειραματικής εξέτασης με τη χρήση κατάλληλων μεθοδολογικών εργαλείων (όπως για παράδειγμα την συνέντευξη, την παρατήρηση, το ερωτηματολόγιο, την μελέτη περίπτωσης και το ελεγχόμενο πείραμα). 

Διδάσκων: Λέγγερης Άγγελος

This course examines issues related with the phonetics and phonology of second language (L2) acquisition. These include a discussion of current L2 theories and how they address notions such as the critical period hypothesis, differences between first (L1) and L2 acquisition, factors affecting degree of foreign accent, plasticity of the human brain, and effects of L1 on L2 learning. Computer-based training techniques and state-of-the-art L2 pronunciation apps will also be discussed with focus on the teaching of Greek pronunciation to L2 learners from different L1 backgrounds.

Διδάσκων: Α. Λέγγερης

Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στην Κλινική Γλωσσολογία. Στόχο έχει να εξοικειώσει τους φοιτητές με τα γλωσσικά χαρακτηριστικά παιδιών με γλωσσικές δυσκολίες. Παρουσιάζεται το αντικείμενο μελέτης της Κλινικής Γλωσσολογίας και διερευνάται η σχέση της με άλλους κλάδους της Γλωσσολογίας και με άλλες επιστήμες. Με βάση δεδομένα από την ελληνόγλωσση και την ξενόγλωσση βιβλιογραφία, εξετάζονται τα χαρακτηριστικά παιδιών με γλωσσικές δυσκολίες (γλωσσική διαταραχή, δυσλεξία, βαρηκοΐα, αυτισμό, σύνδρομο Down, σύνδρομο Williams), όπως αυτά εκδηλώνονται στα διάφορα επίπεδα της γλώσσας. Επίσης, γίνεται σύντομη αναφορά στον αντίκτυπο των γλωσσικών δυσκολιών για το ίδιο το άτομο καθώς και στα ζητήματα που ανακύπτουν για την οικογένειά του και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.

Διδάσκουσα: Ε. Κυρίτση

Η Εκπαιδευτική Γλωσσολογία συναρθρώνει τη Γλωσσοδιδακτική με την Κοινωνική Επιστημολογία με σκοπό τη διερεύνηση των γλωσσοδιδακτικών προσεγγίσεων και των συνεπειών τους σε εκπαιδευτικό και κοινωνικό επίπεδο.

Διδάσκων: Β. Ιντζίδης

The aim of this course is to familiarize students with the characteristics and needs of Second Language (L2) or Foreign Language (FL) learners with atypical development. It specifically focuses on learners with special educational needs. It starts with an overview of official international reports regarding foreign language learning, multilingualism and inclusive education. It then discusses the language and literacy characteristics of these learners and other background factors affecting L2 or FL learning in their case. The course concludes with the implications for teaching and assessing a L2 or FL.

Διδάσκουσα: Ε. Κυρίτση