Φιλοσοφική Σχολή
Χαράλαμπος Μεσσής ΕΔΙΠ Βυζαντινής Φιλολογίας charmess@phil.uoa.gr | |
Τμήμα Φιλολογίας, Τομέας Βυζαντινής Φιλολογίας και Λαογραφίας |
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ
Βυζαντινή Φιλολογία
Ιστορική ανθρωπολογία
Πολιτιστική ιστορία του Βυζαντίου
Σπουδές φύλου
ΣΠΟΥΔΕΣ
1982-1986: Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστημίου Κρήτης - Τμήμα Κλασικών Σπουδών.
1996-1998: Diplôme d’Études Approfondies από την ÉCOLE DES HAUTES ÉTUDES EN SCIENCES SOCIALES, Παρίσι - Τομέας Βυζαντινών Σπουδών.
2006: Διδακτορικό δίπλωμα από την ÉCOLE DES HAUTES ÉTUDES EN SCIENCES SOCIALES - Παρίσι. Θέμα διδακτορικής διατριβής : « La construction sociale, les ‘réalités’ et les représentations de l’identité masculine à Byzance ».
2017 : Διατριβή επί υφηγεσίᾳ (habilitation à diriger des recherches) στο Πανεπιστήμιο Παρίσι IV-Σορβόννη (Paris IV-Sorbonne). Θέμα: Pratiques sociales et discours normatifs à Byzance (IVe-XVe siècle).
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ
1989-2007: Υπηρεσία στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα
2008 – 2018: Διδάσκων στην ÉCOLE DES HAUTES ÉTUDES EN SCIENCES SOCIALES – Παρίσι.
2015-2016 & 2016-2017: Διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Paris IV-Sorbonne.
2012-2018 : Διδάσκων στα Θερινά Πανεπιστήμια Βυζαντινών Σπουδών της ÉCOLE DES HAUTES ÉTUDES EN SCIENCES SOCIALES στις Σέρρες και τη Θεσσαλονίκη
2012-2013/2014-2018: Διδάσκων ως μέλος του Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού (Σ.Ε.Π.) στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου
2018 - σήμερα: ΕΔΙΠ στο τμήμα Φιλολογίας του ΕΚΠΑ
Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2019: Επισκέπτης Καθηγητής στο Centre d’études Byzantines et néo-helléniques, École des Hautes Études en Sciences Sociales, Παρίσι
Ιούνιος 2019: Επισκέπτης Καθηγητής, στο Sorbonne Université, Paris IV - UFR d’Histoire.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
A. ΒΙΒΛΙΑ
1. La construction sociale, les ‘réalités’ et les représentations de l’identité masculine à Byzance, EHESS – Paris 2006 (διδακτορική διατριβή διαθέσιμη σε μικροφίλμ)
2. Βίος ή μαρτύριον του εν αγίοις πατρός ημών Ιγνατίου αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως γραμμένος ελληνικά από Νικήταν Δαβίδ τον Παφλαγόνα και γυρισμένος εις την απλήν γλώσσαν υπό Νεοφύτου Ροδινού του Κυπρίου, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών –Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα 2008 (σε συνεργασία με τον Π. Κιτρομηλίδη)
3. Ιωάννης Καμινιάτης, Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Αναγνώστης, Χρονικά των αλώσεων της Θεσσαλονίκης. Μετάφραση: Χάρης Μεσσής, Εισαγωγή-Σχόλια: Paolo Odorico, Άγρα, Αθήνα 2009
4. Les eunuques à Byzance, entre réalité et imaginaire, Paris 2014
5. Le corpus nomocanonique oriental et ses scholiastes du XIIe siècle (Aristénos, Zonaras, Balsamon) : Les commentaires sur le concile in Trullo (691/2), Paris 2020
B. Επιμέλεια βιβλίων
6. Villes de toute beauté. L’ekphrasis des cités dans les littératures byzantine et byzantino-slaves, Paris 2012 (με P. Odorico)
7. Pour l’amour de Byzance. Hommage à Paolo Odorico, Frankurt am Main 2013 (με C. Gastgeber, D. Muresan, F. Ronconi)
8. Pour une poétique de Byzance. Hommage à Vassilis Katsaros, Paris 2015 (με S. Efthymiadis, P. Odorico, I. Polemis)
9. Storytelling in Byzantium: Narratological Approaches to Byzantine Texts and Images, Uppsala 2018 (με M. Mullett & I. Nilsson)
Γ. Μελέτες σε επιστημονικά περιοδικά / Κεφάλαια σε βιβλία
10. «L’Anthologie Comnène du cod. Marc. gr. 524 : Problèmes d’édition et problèmes d’évaluation», στο L’épistolographie et la poésie épigrammatique. Actes de la 16e Table ronde du XXe Congrès international des Etudes Byzantines, Paris 2003, σ. 191-213 (με P. Odorico)
11. «Deux versions de la même ‘vérité’ : Les deux vies d’hosios Mélétios au XIIe siècle», στο Les Vies des saints à Byzance. Genre littéraire ou biographie historique ?, Actes du IIe colloque international philologique, Paris 6-8 juin 2002, Paris 2004, σ. 303-345
12. «La mémoire du ‘je’ souffrant : construire et écrire la mémoire personnelle dans les récits de captivité», στο L’écriture de la mémoire. La littérarité de l’historiographie, Actes du IIIe colloque international philologique, Nicosie 6-8 mai 2004, Paris 2006, σ. 107-146
13. «Des amitiés intimes à l’institution d’un lien social : l’adelphopoiia dans le cadre de Byzance», στο P. Odorico – N. Pasero – M. Bachmann (eds), Corrispondenza d’amorosi sensi. L’omoerotismo nella letteratura medievale, Alessandria 2008, σ. 31-64
14. «Littérature, voyage et politique au XIIe siècle : L’Ekphrasis des lieux saints de Jean ‘Phokas’», Byzantinoslavica LXIX (2011) [= Ekphrasis. La représentation des monuments dans les littératures byzantine et byzantino-slaves. Réalités et imaginaires], σ. 146-166
15. «Lectures sexuées de l’altérité : les Latins et identité romaine menacée pendant les derniers siècles de Byzance», Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik 61 (2011), σ. 151-170
16. «Public hautement affiché et public réellement visé dans certaines créations littéraires byzantines : le cas de l’Apologie de l’eunuchisme de Théophylacte d’Achrida», στο P. Odorico (ed.), La face cachée de la littérature byzantine, Paris 2012, σ. 41-85
17. «La famille et ses enjeux dans l’organisation de la cité idéale chrétienne. Le cas des Lois des ‘Homérites’», στο B. Caseau (ed.), Les réseaux familiaux : Antiquité tardive et Moyen Age, Paris 2012, σ. 87- 120.
18. «L’impureté corporelle suprême : la monstruosité à Byzance, ses perceptions et ses élaborations littéraires», στο F. Mosetti Casaretto (ed.), Il corpo impuro e le sue rappresentazioni nelle letterature medievali, Alessandria 2012, σ. 163-198
19. «De l’invisible au visible : les éloges de Venise dans la littérature byzantine», στο P. Odorico – C. Messis (ed.), Villes de toute beauté. L’ekphrasis des cités dans les littératures byzantine et byzantino-slaves, Paris 2012, σ. 149-179
20. «Histoires ‘gothiques’ : le Miracle de l’Euphemie et du Goth (BHG 739) et le voyage transversal des sujets littéraires dans la production écrite à Byzance», Dumbarton Oaks Papers 67 (2013), σ. 15-47 (με τον Σ. Παπαϊωάννου)
21. «Θεόδωρου Πεδιάσιμου, Έκφρασις της μητροπόλεως Σερρών και τα θαύματα του Αγίου Θεοδώρου. Μετάφραση στα νεοελληνικά», στο Β. Πέννα (επιμ.), Ναός περικαλλής. Ψηφίδες ιστορίας και ταυτότητας του Ιερού Ναού των Αγίων Θεοδώρων Σερρών, Σέρρες 2013, σ. 155-163
22. «Fiction and/or Novelization in Byzantine Hagiography», στο S. Efthymiadis (ed.), A Companion to Byzantine Hagiography, v. II: Genres and Contexts, Farnham Surrey – Burlington 2014, σ. 313-242
23. «Fluid Dreams, Solid Consciences: Erotic Dreams in Byzantium», στο Ch. Angelidi – G. Calophonos (eds), Dreaming in Byzantium and Beyond, Farnham Surrey – Burlington 2014, σ. 187-205
24. «Mariage et rapports entre les sexes à Byzance : aspects généraux», στο D. Sakel (ed.), Byzantine Culture. Papers from the Conference « Byzantine Days of Istanbul », May 21-23 2010, Ankara 2014, σ. 453-463
25. «Traduction de l’arabe au grec», στο Houari Touati (éd.), Encyclopédie de l’humanisme méditerranéen, printemps 2014, URL = www.encyclopedie-humanisme.com
26. «Régions, politique et rhétorique dans la première moitié du Xe siècle : le cas des Paphlagoniens», Revue des Études Byzantines 73 (2015), σ. 99-122.
27. «Constantin Manassès, La Description d’un petit homme. Introduction, texte, traduction et commentaires», Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik 65 (2015), σ. 169-194 (με την I. Nilsson)
28. «Byzance et Occident : le cas du Moyen âge grec d’Evelyne Patlagean», στο C. Delacroix-Besnier (ed.), Byzance et l’Europe. L’héritage historiographique d’Evelyne Patlagean, Paris 2016, σ. 103-118
29. «Au pays des merveilles alimentaires : invitation à la table paphlagonienne», στο I. Anagnostakis - A. Pellettieri (ed.), Latte e latticini. Aspetti della produzione e del consumo nelle società mediterranee dell’Antichità e del Medioevo, Lagonegro 2016, σ. 159-171
30. «Frauen, Männer und Eunuchen» στο F. Daim (ed.), Byzanz. Historisch-Kulturwissenschaftliches Handbuch (Der Neue Pauly, Supplemente Band 11), Stuttgart 2016, σ. 368-373. Αγγλική μετάφραση: «Women, men and eunuchs», in J. Noël Dillon (ed.), Brill’s History and Culture of Byzantium New Pauly, Leiden – Boston 2019, σ 169-171
31. «Sexualität» στο F. Daim (ed.), Byzanz. Historisch-Kultur-wissenschaftliches Handbuch (Der Neue Pauly, Supplemente Band 11), Stuttgart 2016, σ. 373-378. Αγγλική μετάφραση: «Sexuality», in J. Noël Dillon (ed.), Brill’s History and Culture of Byzantium New Pauly, Leiden – Boston 2019, σ. 171-173
32. «Conjugal Violence and the Ideological Construction of the Byzantine Household», Limes Plus. Journal for Social Sciences and Humanities 13/2 (2016), σ. 21-40 (με τον Α. Kaldellis)
33. «Les voix littéraires des eunuques : genre et identité du soi à Byzance», Dumbarton Oaks Papers 70 (2016), σ. 191-207
34. «Débats intellectuels et choix littéraires : itinéraire dans la Constantinople de la première moitié du XIVe siècle», στο Proceedings of the 23rd International Congress of Byzantine Studies, Belgrad 22-27 August 2016, Round Tables (The Shifting Dynamics Between Text and Society. Towards a Sociology of Byzantine Literature), Belgrad 2016, σ. 82-85 (ηλεκτρονική δημοσίευση)
35. «L’oralité et ses modalités à Byzance», στο Proceedings of the 23rd International Congress of Byzantine Studies, Belgrad 22-27 August 2016, Round Tables (L’auteur à Byzance : De l’écriture à son public), Belgrad 2016, σ. 238-242 (με Σ. Παπαιωάννου) (ηλεκτρονική δημοσίευση)
36. «Besinlerin harikalar diyarında: Paflagonya mutfağına davet», Yemek ve Kültür 47 (2017), σ. 80-86
37. «Μουσική, χορός και λιπαρή ευωχία: λογοτεχνικές εικόνες της Παφλαγονίας κατά τη Μέση Βυζαντινή περίοδο», Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών 20 (2017), σ. 63-88
38. «Byzantine storytelling and modern narratology: an introduction», στο Ch. Messis, M. Mullett & I. Nilsson (ed.), Telling Stories in Byzantium: Narratological Approaches to Byzantine Texts and Images, Uppsala 2018, σ. 1-11 (με την I. Nilsson)
39. «Est-elle possible une lecture subversive de la Vie de Basile? Stratégies narratives et objectifs politiques à la cour de Constantin VII Porphyrogénète» στο Ch. Messis, M. Mullett & I. Nilsson (ed.), Telling Stories in Byzantium: Narratological Approaches to Byzantine Texts and Images, Uppsala 2018, σ. 201-222
40. «Eros as Passion, Affection and Nature: Gendered Perceptions of Erotic Emotion in Byzantium», στο St. Constantinou – M. Mayer (ed.), Emotions and Gender in Byzantine Culture, Palgrave–Mcmillan 2018, σ. 159-190 (με την I. Nilsson)
41. «Du topos de la barbarie à l’émergence de la curiosité ethnographique : les Bulgares dans les textes byzantins (XIe-XIVe siècle)», στο I. Biliarsky (ed.), Laudator temporis acti. Studia in memoriam Ioannis A. Bozilov, 2 vols., Sofia 2018, τ. I, σ. 260-281
42. «Palaiologan hagiographies: saints without romance» στο A. Goldwyn – I. Nilsson (ed.), Reading the Late Byzantine Romance, A Handbook, Cambridge 2019, σ. 230-253
43. «La Vie abrégée de Syméon Stylite le jeune par Jean Pétrinos (BHG 1691) et le milieu de sa production», Mélanges Bernard Flusin (Travaux et mémoires 23/1), Paris 2019, σ. 95-120 (με την B. Caseau)
44. «The Description of a Crane Hunt by Constantine Manasses: Introduction, text and translation», Scandinavian Journal for Byzantine and Modern Greek Studies 5 (2019), σ. 9-89 (με την I. Nilsson)
45. «Aux marges de la philosophie, au cœur de la curiosité : le manuscrit Heidelbergensis Palatinus graecus 398», στο D. Bianconi – F. Ronconi (ed.), La « Collection philosophique » face à l’histoire. Péripéties et tradition, Spoleto 2020, σ. 209-238
46. «Το παιχνίδι στο Βυζάντιο: εξερευνώντας τα άτακτα προεφηβικά παιχνίδια», Αρχαιολογία 133 (2020), σ. 34-41 (με B. Caseau)
Δ. Μεταφράσεις
47. A. Kaldellis, Le discours ethnographique à Byzance : rupture et continuité, traduit de l’anglais, Les Belles Lettres, Paris 2013 (με τον P. Odorico)
E. Βιβλιοκρισίες
48. D. Caner (with the collaboration of S. Brock, R. Price and K. van Bladen), History and Hagiography from Late Antique Sinai, Liverpool 2010, Speculum 86 (2011), σ. 476-478
49. B. Neil and L. Garland (ed. by), Questions of Gender in Byzantine Society, Farnham Surrey – Burlington 2013, The Catholic Historical Review 101/1 (2015), σ. 148-149
50. C. Rapp, Brother-Making in Late Antiquity and Byzantium. Monks, Laymen, and Christian Ritual, Oxford University Press, New York 2016, Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik 67 (2017), σ. 270-272.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Ερευνητικός υπεύθυνος δύο προγραμμάτων του Πανεπιστημίου της Ουψάλας και της École des Hautes Études en Sciences Sociales στο Παρίσι:
α) πρόγραμμα σε συνεργασία με την Ιngela Nilsson, με θέμα την έκδοση, τον σχολιασμό και την αγγλική ή γαλλική μετάφραση των εκφράσεων του Κωνσταντίνου Μανασσή
β) πρόγραμμα αποκλειστικής ευθύνης, με θέμα την ιταλιώτικη αγιολογία του 8ου και 9ου αιώνα και τη σχέση της με το ελληνιστικό μυθιστόρημα και τις φανταστικές διηγήσεις
ΛΟΙΠΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Οργανωτής επιστημονικών συνεδρίων
Κριτής (reader) σε διεθνή βυζαντινολογικά περιοδικά και διεθνείς εκδοτικούς οίκους
Μέλος επιστημονικών εταιρειών