Η γλωσσική κατάκτηση σε δίγλωσσα παιδιά και ενήλικες έχει μελετηθεί εκτενώς εδώ και πολλές δεκαετίες τόσο σε περιγραφικό όσο και σε θεωρητικό επίπεδο. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των μελετών εστιάζει στην κατάκτηση της δεύτερης γλώσσας από ενήλικες και παιδιά που κατακτούν τη δεύτερη γλώσσα σε τάξη. Ένα μικρότερο μέρος εστιάζει σε ενήλικες και παιδιά που κατακτούν τη δεύτερη γλώσσα σε φυσικό περιβάλλον ως αποτέλεσμα μετανάστευσης και πρόκειται για μετανάστες πρώτης γενιάς. Ένας κοινός παρονομαστής αυτών των μελετών είναι ότι η επίδοση των δίγλωσσων πληθυσμών συγκρίνεται με φυσικούς ομιλητές που θεωρούνται ότι είναι μονόγλωσσοι (παρ’όλο που αυτό δεν ισχύει πάντα) και δεν έχουν ιστορικό μετανάστευσης.

Την τελευταία δεκαετία έχει αρχίσει να επικεντρώνεται το ενδιαφέρον και σε έναν άλλο πληθυσμό, σε μετανάστες δεύτερης γενιάς - ενήλικες και παιδιά. Σε αυτό τον πληθυσμό μπορεί δύο ή περισσότερες γλώσσες να κατακτώνται ταυτόχρονα ή τα παιδιά να έρχονται σε επαφή πρώτα με τη γλώσσα (ή τις γλώσσες) που χρησιμοποιούνται στο σπίτι και μετά με τη γλώσσα (ή στις γλώσσες) που χρησιμοποιούνται στην ευρύτερη κοινωνία. Σ’αυτή την περίπτωση η γλώσσα που χρησιμοποιείται στο σπίτι είναι συνήθως η γλώσσα της χώρας καταγωγής της οικογένειας και γι’αυτό και ονομάζεται Γλώσσα Κληρονομιάς. Ένα από τα χαρακτηριστικά της Γλώσσας Κληρονομιάς είναι ότι κατακτάται με φυσικό τρόπο όπως και στα παιδιά που δεν έχουν ιστορικό μετανάστευσης – οι ομιλητές της Γλώσσας Κληρονομιάς είναι φυσικοί ομιλητές της. Όμως επειδή οι Γλώσσες Κληρονομιάς τις περισσότερες φορές δεν χρησιμοποιούνται στο σχολείο, πολλά παιδιά δεν αναπτύσσουν ανάγνωση και γραφή στη Γλώσσα Κληρονομιάς και χρησιμοποιούν τη Γλώσσα Κληρονομιάς κυρίως στο περιβάλλον του σπιτιού. Έτσι δεν αναπτύσσεται σε όσο μεγάλο βαθμό όσο η γλώσσα του σχολείου (της ευρύτερης κοινωνίας). Παρ’όλο το μεγάλο αριθμό μεταναστευτικών ρευμάτων από την Ελλάδα προς όλες τις Ηπείρους του κόσμου από το τέλος του δευτέρου πολέμου κι έπειτα, πολύ λίγες μελέτες έχουν ασχοληθεί με τα Ελληνικά ως Γλώσσα Κληρονομιάς.

Στη ομιλία αυτή θα κάνω μια επισκόπηση των μελετών αυτών, εστιάζοντας στα κύρια αποτελέσματά τους, στα αναπάντητα ερωτήματα που έχουν απομείνει και σε κατευθύνσεις για μελλοντικές μελέτες.